Laatst zei een vrouw tegen me dat ze ooit in de Van Swindenstraat in Den Haag had gewoond. Ik had haar verteld dat ik in Den Haag was geboren omdat we ons in die stad bevonden, en ze vroeg waar. Dit soort triviale data passeert soms de revue tijdens een eerste date, want dat was het. De Van Swindenstraat is een straatje van niks en het zou me verder niets zeggen als ik er niet geboren was. Het was destijds een deprimerende achterbuurt en ik geloof dat ik opgelucht was toen we rond mijn zesde verhuisden naar een iets beschaafdere omgeving. Het is dus niet zo dat ik er goede herinneringen aan heb.
Maar nu ik oog in oog bleek te zitten met iemand die er ook had gewoond (weliswaar in een geheel ander tijdperk want de vrouw was tien jaar jonger dan ik en ruimschoots volwassen toen ze er woonde, dus het zal ergens in de jaren negentig zijn geweest), kon ik mijn verbazing hierover nauwelijks de baas en nu zit ik me achteraf te verbazen over die verbazing. Misschien was het het plotselinge besef dat er na mijn ouders, mijn zus en ikzelf nog andere mensen hebben gewoond op een plek waarvan ik dacht dat hij nog slechts bestond in mijn herinnering, een plek waarvan ik dacht dat hij uit niets anders bestond dan herinneringen.
Natuurlijk heb ik weleens uit nostalgische overwegingen door de buurt gelopen, ik woon er niet ver vandaan en als ik wil kan ik er binnen drie kwartier zijn. Want hij is er nog gewoon, opgeknapt en opgeruimd, maar verder niet heel anders. In mijn herinnering was het er donker, rommelig en vochtig. Ons ouderlijk huis stond leeg en ik kon ongegeneerd naar binnen kijken in de kamer waar ik ooit ter wereld ben gekomen. Maar het voelde aan als decor: ik kon het letterlijk aanraken, maar ik kon het niet aanraken.
We probeerden herinneringen aan de Van Swindenstraat naar boven te halen en te beschrijven hoe het er had uitgezien toen we er woonden. De Van Swindenstraat is niet heel lang, maar hij omvat wel meerdere blokken en een slopje. Ze vroeg wat een slopje was en ik mansplainde dat slopje een oude benaming is voor een doodlopende steeg.
“Daar woonde ik,” zei ze, “aan dat steegje”. “Aan het slopje? Ik ook! Daar ben ik geboren! Het slopje! Dáár ben ík gebóren! Aan het slopje!!!!!”
Ik weet niet helemaal zeker of ze mijn verbazing kon delen, ik was te opgewonden over zoveel toeval om haar reactie echt te registreren. Dat ik voor het eerst werd geconfronteerd met iemand van buiten mijn gezin wier bestaan zich tegen dezelfde achtergrond had afgespeeld – die ooit mijn gehele universum was waarbuiten niets anders leek te bestaan – bood me een blik in een dimensie waarin het feit dat ik ben geboren en kind ben geweest plotseling diepte kreeg.
Met die vrouw is het uiteindelijk niks geworden, maar ik schijn dus wel echt te bestaan.